Skocz do zawartości

O żywiołach


Rasphul

Rekomendowane odpowiedzi

„Natura ma zawsze wagę w dłoni,

by ważyć żywioły i czynić z nich mieszanki”

Dom Pernety

 

Wstęp

 

Wiedzę o czterech żywiołach przekazała nam starożytna filozofia grecka, powinniśmy jednak przyjąć, że koncepcja owych pierwiastków istniała dużo wcześniej, po prostu nie została spisana. Dopiero grecki filozof Empedokles (490 – 430 r p.n.e.) zdefiniował po raz pierwszy cztery żywioły jako podstawowe materie świata. Prawdą jest, że Ziemia, Ogień, Woda i Powietrze to pierwotne siły działające na naszej planecie, ich harmonijna spójność tworzy nam możliwości do życia. Jest to jednak wyjątkowo delikatna struktura, a każda dysharmonia pierwiastków elementarnych powoduje spektakularne katastrofy naturalne: powodzie, trąby powietrzne, wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi. Do niektórych z nich rękę przykłada sam człowiek, kiedy to dany żywioł wymyka się spod jego kontroli.

 

W przeciągu stuleci nauka o żywiołach została uszczegółowiona i posługiwano się nią jako polem interpretacji niezliczonej ilości zjawisk i procesów zachodzących wokół nas. Gdzie byście się nie rozejrzeli wszędzie na tym świecie istnieje podział na cztery części. Posiadamy cztery podstawowe kierunki świata, dzień dzielimy na ranek, południe, wieczór i noc, Księżyc posiada cztery fazy w miesiącu, sam człowiek zaś składa się z ciała, duszy, umysłu

i uczuć. Wiedza o mocy żywiołów pozwoli nam dobrać odpowiednie symbole i inwokacje do naszych rytuałów.

 

Materia prima i żywioły

 

Rozpoczynając wszelkie rozważania na temat żywiołów należy wyjść od greckiej filozofii. Autor dzieł „O naturze” oraz „Oczyszczenia” Empedokles z Akragas należał do grona presokratyków, którzy pogodzić chcieli teorie Parmenidesa o wieczności Bytu oraz przekonanie o zmiennej rzeczywistości. Z jednej więc strony głosili oni wieczność pryncypiów, z drugiej zaś dopuszczali do zmian na zasadzie kombinacji arche. Empedokles rozróżniał sześć fundamentalnych zasad, cztery bierne w postaci Ognia, Wody, Ziemi

i Powietrza oraz dwie czynne w postaci Waśni i Miłości. Świat periodycznie powstaje i ginie wskutek działania Waśni i Miłości, na przemian mieszających cząstki pryncypiów biernych (działanie Miłości) oraz rozdzielających je i grupujących według rodzaju (działanie Waśni).

 

Ideę ową w późniejszym czasie nieco zrewolucjonizował jeden z atomistów – Arystoteles ze Stagiry (384 – 322 r p.n.e). Według Arystotelesa każdy byt z wyjątkiem czystych inteligencji posiada materię i formę. Materia (hyle) jest tym, z czego rzecz jest zrobiona, zaś forma (eidos) to, to czym rzecz jest w istocie. Forma nadaje strukturę i jedność materii. Sprawia, że materia jest tym czym jest. A zatem forma to nie tylko zewnętrzny kształt rzeczy. Zaś materia pozbawiona formy jest czymś nieokreślonym i dlatego potencjalnym. Pojęcia formy i materii są do pewnego stopnia względne. Odwołując się do współczesnego przykładu, w atomie wyróżnić można np. formę (fa) i materię (ma). Atomy (wraz z fa i ma) tworzą z kolei materię np. Glina składa się więc z formy (fg) oraz materii (mg – tj. atomów, składających się z fa i ma). Glina (fg + mg) może następnie stać się materią cegły (mc), tworząc, wraz z formą cegły (fc), cegłę (złożoną z fc i mc) itd.

 

Szczególnym rodzajem materii jest materia pierwsza – tj. materia najbardziej elementarnego obiektu. Materia ta nigdy nie występuje bez nabudowującej się nad nią formy (można ją tylko wyabstrahować myślowo), sama nie rozkłada się już natomiast na bardziej elementarną formę i materię.

 

W ten sposób dochodzimy do założenia, że żywioły powstają na skutek odziaływania na materię pierwszą czterech jakości: ciepła, zimna, suchego i wilgotnego. W tych warunkach Ogień pochodzi z pierwotnej materii, do której należy dodać ciepło i suchość. Podobnie jest z Powietrzem, w którym to ciepło i wilgoć przybierają materia prima, zaś w wodzie wprost przeciwnie, to zimno i wilgoć wchodzą w reakcję. W Ziemi natomiast mieszają się zimno i suchość. Ta egzystencja jest uzasadniona poprzez fakt, że cztery jakości arystotelesowskie mogą zostać zastąpione w żywiole przez przeciwstawną wartość. Według Arystotelesa żywioły są niezmienne i mają możliwość przekształcania się, eliminując ślady pierwotnych substancji.

 

Więcej...

  • Lubię to! 2
Odnośnik do komentarza
Udostępnij na innych stronach

Dołącz do dyskusji

Możesz dodać zawartość już teraz a zarejestrować się później. Jeśli posiadasz już konto, zaloguj się aby dodać zawartość za jego pomocą.
Uwaga: Twój wpis zanim będzie widoczny, będzie wymagał zatwierdzenia moderatora.

Gość
Dodaj odpowiedź do tematu...

×   Wklejono zawartość z formatowaniem.   Usuń formatowanie

  Dozwolonych jest tylko 75 emoji.

×   Odnośnik został automatycznie osadzony.   Przywróć wyświetlanie jako odnośnik

×   Przywrócono poprzednią zawartość.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz bezpośrednio wkleić grafiki. Dodaj lub załącz grafiki z adresu URL.

×
×
  • Dodaj nową pozycję...