Maceraty, napary, odwary

To jedne z najprostszych do wykonania postaci leków roślinnych.

 

MACERAT

Rozdrobniony surowiec lub całe nasiona należy najpierw opłukać. Następnie zalewa się go odpowiednim rozpuszczalnikiem o temperaturze pokojowej i dokładnie miesza. Następnie odstawia się zalany surowiec w ciemne i chłodne miejsce na przepisany czas. Po tym okresie należy przecedzić wyciąg przez gazę.

 

Najczęściej stosowanym rozpuszczalnikiem jest oczywiście woda - niektóre przepisy mogą wymagać użycia np. alkoholu etylowego albo oleju. Czasami stosuje się dwa rozpuszczalniki: najpierw zalewa się surowiec wodą na 1-3 dni, a potem etanolem przez około 5 dni. Woda powoduje pęcznienie surowca i ułatwia potem przejście substancji czynnych do etanolu.

 

Oprócz maceracji pojedynczej można też stosować macerację podwójną lub potrójną. W przypadku maceracji podwójnej należy podzielić rozpuszczalnik na dwie części. Surowiec zalewamy połową rozpuszczalnika i macerujemy przez określony czas. Potem zlewa się płyn, surowiec wyciska i zalewa drugą porcją na taki sam okres. Na końcu oba maceraty łączy się.

 

Czas maceracji może być bardzo różny - niektóre przepisy wymagają kilkudniowej maceracji, w przypadku nasion lnu będzie to około 30 minut.

 

Maceracje przygotowuje się przede wszystkim z tych surowców, które zawierają śluz. W praktyce najczęściej sporządzane maceraty to maceracja z siemienia lnianego oraz macerat z korzenia prawoślazu.

 

Maceracja z nasion lnu

Śluz, który chcemy uzyskać znajduje się w zewnętrznej warstwie skórki. Przechodzi on do wody już w temperaturze pokojowej, dlatego sporządzenie maceratu jest najbardziej optymalnym wyjściem. W przypadku użycia wyższej temperatury do roztworu przejdzie także skrobia, która spowoduje dodatkowe zmętnienie.

 

NAPAR

Najprostszy sposób na przygotowanie naparu to zalanie surowca gorącą wodą, przykrycie i odstawienie do naciągnięcia.

Inna metoda polega na zalaniu surowca gorącą wodą i wstawieniu naczynia do garnka z gotującą się wrzącą wodą (tzw. łaźnia wodna) na około 15 minut.

 

Zalanie surowca wrzątkiem powoduje unieczynnienie enzymów, które mogłyby rozłożyć istotne dla nas substancje lecznicze. Jednocześnie krótkie ogrzewanie nie spowoduje ich rozkładu pod wpływem wysokiej temperatury.

 

Generalnie napary powinno się sporządzać jedynie z surowców, które zawierają glikozydy nasercowe -z liści naparstnicy czy np. z ziela konwalii. Obecnie tego typu napary nie są już stosowane - digoksyna jest dostępna w tabletkach, a stosowanie innych leków syntetycznych wyparło stosowanie naparów roślinnych (tabletki łatwiej dawkować). Wielu zielarzy zaleca sporządzanie naparów z roślin, które mają olejki eteryczne wrażliwe na temperaturę - przykładem może być mięta, rumianek, szałwia czy melisa.

 

ODWAR

Surowiec zalewa się wodą o temperaturze pokojowej, następnie podgrzewa (lub wkłada do garnka z wrzącą wodą) przez 30-45 minut.

 

Odwary sporządzamy z surowców, które nie są wrażliwe na wysoką temperaturę oraz surowców twardych, które wymagają dłuższego ogrzewania. Odwary powinniśmy więc wykonywać z łodyg, owoców, korzeni i kory.

 

Podsumowując:

macerat - zalać surowiec wodą o temp. pokojowej, odstawić w ciemne i chłodne miejsce

napar - surowiec zalać gorącą wodą przez 15 minut, następnie ogrzewać kolejne 15 minut

odwar - surowiec zalać wodą o temp. pokojowej, ogrzewać przez 30-45 minut.

ja preferuje ciut inny sposób na wyciągnięcie z ziół tego co trzeba.

Gotuje na minimalnym ogniu przez 3 minuty w małej ilości wody, zlewam do szklanki.

Zalewam pół szklanki wody i gotowanie przez kilka minut aż poczuje że dość, wtedy zlewam.

Zalewam pół szklanki wody i gotuje. Jeśli po kilku minutach woda jest bez smaku to znaczy że nic więcej nie wycisne.

Z herbaty zielonej w ten sposób można wycisnąć 7 poty

 

A to co zostało z ziół wrzuć do zupy, szkoda tego do kosza wyrzucać bo zostały twarde minerały których często nam brakuje.

Można i tak, ale czasami wyciśnięcie siódmych potów z rośliny jest przeciwwskazane - celem jest wyekstrahowanie konkretnych związków, a nie wszystkiego co w roślinie siedzi.